De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) is de grootste algemene directie van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken en zorgt voor de toepassing van het Belgisch regeringsbeleid met betrekking tot het beheer van de migratiestromen. De DVZ is belast met de toepassing van de wet van 15 december 1980 en het koninklijk besluit van 8 oktober 1981 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen.
Aan het hoofd van de DVZ staat de Directeur-generaal. De verschillende bevoegdheden en verantwoordelijkheden van onze organisatie zijn verdeeld over tien afdelingen. Hieronder vindt u per afdeling telkens meer informatie.
De Directeur-generaal, bijgestaan door de Strategische Cel, verzekert de coördinatie van de relaties met de minister van Binnenlandse Zaken en de Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, en waakt over de uitvoering van de beleidsbeslissingen door de verschillende departementen en diensten.
De directeur-generaal superviseert de dienst belast met het beheer en de coördinatie van de antwoorden op mondelinge en parlementaire vragen.
Hij coördineert ook de externe communicatie: vragen van pers en media, NGO's, het maatschappelijk middenveld, de academische wereld en advocaten. Deze cel werkt ook mee aan de uitvoering van een gemeenschappelijke externe communicatiestrategie voor de FOD Binnenlandse Zaken.
De Directeur-generaal kijkt toe op de opvolging van de individuele dossiers die bijzondere aandacht vereisen en de behandeling van klachten.
De volgende cellen vallen eveneens onder de verantwoordelijkheid van de Directeur-generaal:
Cel Statistieken
- Coördinatie van de statistieken van de Dienst Vreemdelingenzaken
- Toezicht op de uitvoering van de verzamelingsprocessen, controle van de betrouwbaarheid van de opgestelde statistieken en garantie voor hun vergelijkbaarheid op middellange en lange termijn, in overeenstemming met de Praktijkcode voor Europese statistieken
- Nationale statistieken inzake asiel en migratie
- Statistieken op Europees niveau: Eurostat - Frontex - ESAO
- Deelname aan interne en externe projecten die een impact hebben op de ontwikkeling en verzameling van statistieken
Cel Radicalisme
- Vertegenwoordigt de Dienst Vreemdelingenzaken bij de vergaderingen van Plan Radicalisme. DVZ treedt op als ondersteunende dienst voor het OCAD
- Informatieverzameling en opvolging van de dossiers inzake radicalisme/terrorisme bij de Dienst Vreemdelingenzaken
- Opvolging van de screening van verzoekers om internationale bescherming
- Opvolging van de buitenlandse foreign terrorist fighters, homegrown terrorist fighters, haatpropagandisten, potentieel gewelddadige extremisten, terrorismeveroordeelden
Cel Externe communicatie
- Zorgt voor de dagelijkse opvolging van de contacten met de media en de pers (persagentschappen, geschreven pers, radio, televisie), zowel nationaal als internationaal
- Beantwoordt vragen van buitenaf: advocaten, parlementsleden, NGO's, het maatschappelijk middenveld, academici, universiteiten en culturele organisaties
- Coördinatie van externe publicaties (brochures, jaarverslagen, website)
- Ontwikkelt een externe communicatiestrategie met de FOD Binnenlandse Zaken (logo, website, gezamenlijk beheer van communicatiemiddelen, agenda van communicatieacties,...)
Dienst Kort verblijf
- Onderzoekt de visumaanvragen voor een verblijf van minder dan 90 dagen;
- Beheert het raadplegingsnetwerk tussen de Schengenstaten vóór de afgifte van een visum;
- Evalueert de financiële capaciteit van een persoon (garant) om een vreemdeling tijdens zijn verblijf ten laste te nemen;
- Onderzoekt de aanvragen voor verlenging van een kort verblijf;
- Waakt over het respect voor de duur van het toegestaan verblijf (onderzoek op het adres, kennisgeving van een bevel om het grondgebied te verlaten).
- Stelt zijn expertise in het kader van de uitvoering van de grote Europese projecten (EES, ETHIAS, VIS, enz.) ter beschikking
Dienst Lang verblijf (buiten de Europese Unie)
- Onderzoekt de visum- en verblijfsaanvragen voor een verblijf van meer dan 90 dagen (buiten gezinshereniging);
- Onderzoekt de aanvragen voor een gecombineerde vergunning, in samenwerking met de Gewesten;
- Onderzoekt de aanvragen voor het bekomen van de status van langdurig ingezetene;
- Onderzoekt de aanvragen voor verandering van status;
- Onderzoekt de aanvragen tot vestiging;
- Verstrekt een advies aan de parketten en de Kamer van Volksvertegenwoordigers in het kader van de aanvragen voor de Belgische nationaliteit;
- Waakt over het respect voor de aan het verblijf gestelde voorwaarden (einde of intrekking van het verblijf);
- Stelt zijn expertise in het kader van de detectie van en de strijd tegen fraude ter beschikking;
- Stelt zijn expertise in het kader van de opstelling van wetten en besluiten ter beschikking.
Dienst Lang verblijf (Europese Unie)
- Onderzoekt de verblijfsaanvragen;
- Waakt over het respect voor de aan het verblijf gestelde voorwaarden (einde of intrekking van het verblijf);
- Stelt zijn expertise in het kader van de detectie van en de strijd tegen fraude ter beschikking (samenwerking met de OCMW's en de POD Maatschappelijke Integratie).
Dienst Gezinshereniging
- Onderzoekt de visum- en verblijfsaanvragen met het oog op een (uitgebreide) gezinshereniging met een onderdaan van een derde land, een Belg of een burger van de Europese Unie;
- Onderzoekt de visumaanvragen met het oog op een huwelijk of samenwoning in België;
- Onderzoekt de aanvragen voor duurzaam verblijf;
- Waakt over het respect voor de aan het verblijf gestelde voorwaarden (einde of intrekking van het verblijf);
- Beheert de beveiligde procedure die tot doel heeft het gebrek aan documenten die een afstamming via een DNA-test aantonen te compenseren;
- Stelt zijn expertise in het kader van de detectie van en de strijd tegen fraude ter beschikking;
- Stelt zijn expertise in het kader van de opstelling van wetten en besluiten ter beschikking.
Dienst Ondersteuning Externe Partners
- Opleiding, ondersteuning en controle van de gemeentebesturen;
- Geprivilegieerd contactpunt tussen de Dienst Vreemdelingenzaken en de gemeentebesturen.
De Afdeling Uitzonderlijk Verblijf behandelt de aanvragen om machtiging tot verblijf die afwijken van de regel dat de aanvraag tot verblijf dient te worden ingediend vanuit het land van herkomst (artikel 9, alinea 2 van de wet van 15.12.1980). Deze afdeling bestaat uit twee diensten: de Dienst Humanitair Verblijf en de Dienst Medisch Verblijf.
Dienst Humanitair Verblijf
De Dienst Humanitair Verblijf staat in voor de behandeling van de aanvragen om machtiging tot verblijf van langer dan drie maanden, en dit omwille van humanitaire redenen conform art. 9bis van de wet van 15.12.1980.
Dienst Medisch Verblijf
De Dienst Medisch Verblijf staat in voor de behandeling van de aanvragen om machtiging tot verblijf van langer dan drie maanden op basis van medische redenen conform art. 9ter van de wet van 15.12.1980, en van de aanvragen tot verlenging van deze verblijfsmachtigingen.
Cel Registratie
- Registratie van de verzoekers om internationale bescherming die zich aanmelden in Pacheco
- Identificatie van de verzoekers
- Afgifte van een document als bewijs voor de registratie/indiening van een verzoek
- Creatie van een administratief dossier indien nodig
- Registratie van personen die in het kader van een relocatieprogramma naar België komen
- Registratie van de verzoeken om bescherming van kinderen die ergens anders dan in België geboren zijn en waarvan de ouders een procedure internationale bescherming lopende hebben
Cel Interviews
- Het gehoor van verzoekers om internationale bescherming
- Specifiek gehoor in het kader van de toepassing van de Dublinverordening
- Gehoor wanneer België verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek
- Gehoor van NBMV (niet-begeleide minderjarige vreemdelingen) door medewerkers die gespecialiseerd zijn in het horen van minderjarigen en hiertoe een specifieke opleiding genoten hebben
- Overdracht van het dossier naar het CGVS
Cel Printrak
- Transversale coördinatie voor wat betreft vingerafdrukkengegevens
- Afname vingerafdrukken in Pacheco (verzoekers om internationale bescherming)
- Beheer van de nationale gegevensbank Printrak
- overdracht van de biometrische gegevens naar EURODAC
- Behandeling van de verzoeken om verificatie vanwege de politiediensten
- Coordinatie met de verwijderingsdiensten (C\SIS - permanentie)
Cel Administratie
- Beheer van de verschillende administratieve aspecten met betrekking tot het verblijf op het grondgebied van de verzoekers om internationale bescherming
- Afgifte van de bijlagen 26/26quinquies aan de verzoekers om internationale bescherming
- Invoering van gegevens in het Rijksregister (wachtregister)
- Registratie en indiening van de verzoeken om internationale bescherming ingediend door personen die aangekomen zijn in het kader van een hervestigingsprogramma
- Gesprekspartner voor de gemeentebesturen (enkel met betrekking tot de verzoekers om internationale bescherming)
- Registratie van de verzoeken om bescherming van kinderen die geboren zijn in België en waarvan de ouders een procedure internationale bescherming lopende hebben
Cel Dublin
- Toepassing van Verordening (EU) nr. 604/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 tot vaststelling van de criteria en instrumenten om te bepalen welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een verzoek om internationale bescherming dat door een onderdaan van een derde land of een staatloze bij een van de lidstaten wordt ingediend
- Behandeling inkomende verzoeken van andere lidstaten tot overname of terugname
- Versturen van verzoeken tot overname of terugname naar andere lidstaten
- Wanneer België niet verantwoordelijk is, beslissing nemen tot weigering van verblijf met bevel om het grondgebied te verlaten
- Contactpunt op Europees niveau voor België
Cel Opvolging Internationale Bescherming
- Opvolging van de begunstigden van internationale bescherming en afgifte van BGV (bevel om het grondgebied te verlaten) op basis van een negatieve beslissing van het CGVS of een arrest van de RvV (Raad voor Vreemdelingenbetwistingen)
- Behandeling van aanvragen voor een verblijf van onbeperkte duur nadat internationale bescherming werd verleend
- Afgifte van een bevel om het grondgebied te verlaten nadat het verlenen van internationale bescherming werd geweigerd
- Aanvragen tot intrekking/opheffing van de vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus in geval van terugkeer naar het land van herkomst, fraude, openbare orde of aantasting van de nationale veiligheid
- Beslissing met betrekking tot het verblijf na afstand te hebben gedaan van de internationale beschermingsstatus of na intrekking of opheffing ervan
Cel Kwetsbaren
- Behandeling van aanvragen "duurzame oplossing" ingediend door/voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen en beheer van het verblijf van slachtoffers van mensenhandel
- NBMV: onderzoek en opvolging van de dossiers van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) die geen internationale bescherming verzoeken; gehoor, bepalen van de duurzame oplossing, contact met de ambassades en consulaten, opleidingen voor de voogden van de FOD Justitie alsook voor verschillende andere partners
- MH: onderzoek en administratieve opvolging van de dossiers van slachtoffers van mensenhandel (meerderjarige en minderjarige personen), opleidingen aan partners, deelname aan vergaderingen van het bureau van de Interdepartementale Cel.
Veiligheid wachtzalen
- Screening in Pacheco
- Screening van de bagage
- Veiligheidsscreening
Coördinatiecel
- Vertegenwoordiging van de afdeling bij vergaderingen met interne en externe partners
- Contactpunt voor de diensten van de keten van asiel en migratie: CGVS, RvV en Fedasil
- Contactpunt voor de diensten die optreden in het proces van internationale bescherming: bijvoorbeeld: de Dienst Voogdij
- Contactpunt voor de Europese organisaties zoals EUAA
Dienst Intercepties en Permanentie
Deze dienst staat in direct contact met de politiediensten. Zij ontvangt verslagen van de politie, wanneer een vreemdeling, van wie vermoed wordt dat hij in onwettig verblijf is, wordt gecontroleerd. Op basis van deze verslagen en het (al dan niet bestaande) dossier zal dan een beslissing meegedeeld worden binnen de 24 uur na de controle. Deze dienst werkt 24/7 in een ploegensysteem.
Dienst Opvolging BGV (Bevel om het grondgebied te verlaten)
Deze dienst initieert op eigen initiatief, in samenwerking met de politiediensten, controles voor personen waarvan wordt vastgesteld dat ze geen gevolg hebben gegeven aan een bevel om het grondgebied te verlaten. Er kan nadien overgegaan worden tot het nemen van een beslissing tot vasthouding in een gesloten centrum of in een open in de gemeenschap gesitueerde woonunit (indien het om families met minderjarige kinderen gaat), van waar dan de terugkeer zal georganiseerd worden.
Dienst Ondersteuning Politie op het Terrein + Parketten
Deze dienst ondersteunt de parketten, de politiediensten en de inspectiediensten bij specifieke acties op het terrein. Zij staan op het terrein in direct contact met de andere diensten van DVZ, teneinde de informatiestroom en het nemen van beslissingen te faciliteren en te versnellen.
Dienst FITT (Familie Identificatie- en Terugkeerteam)
De terugkeerbegeleiders staan in voor de logistieke, juridische, administratieve, sociale,… begeleiding van families met minderjarige kinderen, die in onwettig verblijf zijn of waarvoor de binnenkomst aan de grens geweigerd werd, en die op basis van een beslissing van de DVZ aan een in een gemeente gelegen open site van woningen, als alternatief voor detentie, zijn toegewezen. De families dienen hier te verblijven tot een definitieve beslissing inzake hun procedures is genomen of tot wanneer hun terugkeer wordt georganiseerd.
Dienst Grenscontrole
De Dienst Grenscontrole staat in voor de controle van en aan de Schengenbuitengrenzen, met als doel de onregelmatige immigratie te beperken. De grenscontrole gebeurt door het nemen van beslissingen inzake binnenkomst : indien de vreemdeling niet voldoet aan de binnenkomstvoorwaarden, zal een beslissing tot terugdrijving worden genomen. Tegelijkertijd kunnen aan de vervoerders ook administratieve geldboetes worden opgelegd bij niet naleving van hun controleplicht. Ook verzoeken tot internationale bescherming worden aan de grens behandeld. De verwijdering van ontoelaatbare personen of uitgeprocedeerde verzoekers gebeurt in samenwerking met de vervoerders.
Sinds 1 juni 2021 staat de afdeling "Alternatieven voor Detentie" (ATD - Alternatives to Detention) in voor de ontwikkeling en toepassing van alternatieve maatregelen voor de detentie van personen in onwettig verblijf.
De oprichting van de nieuwe afdeling vond plaats in navolging van het regeerakkoord van september 2020 en de algemene beleidsnota voorgesteld aan de Kamer op 4 november 2020 waarin werd vooropgesteld om aanklampende terugkeertrajecten te ontwikkelen, en van de aanbevelingen van de Commissie Bossuyt.
Dienst Identificatie
De Dienst Identificatie is belast met de identificatie van vreemdelingen in onwettig verblijf. Om een terugkeer te organiseren naar het land van herkomst of een land waar ze recht op verblijf hebben, moeten de nodige reisdocumenten of het akkoord van het land van bestemming beschikbaar zijn. Het gaat hierbij om vreemdelingen die moeten terugkeren naar hun land van herkomst en om vreemdelingen in onwettig verblijf die een verblijfsrecht hebben in een ander land of een lopend verzoek om internationale bescherming hebben in een andere Dublin-lidstaat. De dienst onderhoudt daartoe dagelijkse werkrelaties met de diplomatieke en consulaire missies in België, de centrale autoriteiten in het land van herkomst of immigratiediensten in andere EU- of Dublin-lidstaten.
Dienst Internationale Overbrengingen
De Dienst Internationale Overbrengingen organiseert de gedwongen terugkeer van personen in onwettig verblijf uit de gesloten centra en de gevangenissen naar hun land van herkomst of naar een ander land in het kader van de Dublinverordening of bilaterale akkoorden. Daarnaast vordert de dienst de repatriëringskosten terug bij de werkgever in geval van zwartwerk, bij garanten of bij de betrokken vreemdeling.
Dienst Europese Zaken
De Dienst Europese Zaken is verantwoordelijk voor de opvolging van het Europese asiel- en Migratiebeleid. De dienst is belast met deelname van DVZ, in naam van België, aan het internationale besluitvormingsproces. Het grootste deel van het werk speelt zich af in de Raad van de Europese Unie, maar ook activiteiten in andere internationale fora (Benelux, Raad van Europa) volgt de dienst op. De medewerkers nemen deel aan thematische EU raadswerkgroep-vergaderingen (grenzen, visa, verwijdering, ...) waar voorstellen voor nieuwe Europese regelgeving op een technisch niveau worden geanalyseerd. Daarnaast bieden ze ondersteuning bij de verdere onderhandelingen op politiek niveau.
Dienst Migratieliaisons
De Dienst Belgische Migratieliaisons ondersteunt de relaties tussen de Dienst Vreemdelingenzaken en de landen van herkomst en ook de andere EU-lidstaten. Aan de hand van analyses van migratiestromen en bepaalde migratiefenomenen naar en in België brengt de dienst legale en irreguliere migratie in kaart op nationaal niveau. Daarnaast bouwt de dienst een operationele samenwerking uit met nationale en internationale partners, werkt ze preventie strategieën en informatiecampagnes uit en implementeert ze in België en buiten België, en ten slotte ontwikkelt en onderhoudt ze de bilaterale relaties tussen de Dienst Vreemdelingenzaken en de belangrijkste landen van herkomst.
Dienst Ontwikkeling Databanken
De Dienst Ontwikkeling Databanken is bevoegd voor de coördinatie en opvolging van de inhoudelijke ontwikkeling van de nieuwe EU-databanken: "SIS-terugkeer" (het signaleren van bevelen om het grondgebied te verlaten van niet EU-onderdanen in het Schengen Informatie Systeem), "European Travel Information and Autorisation System ETIAS" (het beslissen over aanvragen voor reisautorisaties voor niet-visumplichtige personen) en het "Entry and Exit System, EES" het EES dat elke Schengengrensovergang zal registreren). De dienst werkt ook de opbouw uit van de eMigration module rond terugkeer volgens het Frontex Recamas model.
Dienst Opsporingen
Deze dienst is verantwoordelijk voor de opvolging van dossiers van personen die misbruik gemaakt hebben van sommige verblijfsprocedures, het beheer van vertrouwelijke informatie van DVZ en de dagelijkse dossiermatige contacten met de parketten en de politiediensten, alsook met de inlichtingendiensten.
Dienst Opgeslotenen
Deze dienst is verantwoordelijk voor de administratieve opvolging van de in de strafinstellingen gedetineerde vreemdelingen, de geïnterneerde vreemdelingen en de vreemdelingen die onder elektronisch toezicht staan, ongeacht of deze personen in wettig of onwettig verblijf zijn. Van zodra een vreemdeling voor Justitie vrij kan komen, zal een beslissing genomen worden. Deze dienst gaat ook na in hoeverre gedetineerde wettig verblijvende vreemdelingen hun verblijfsrecht kan ontnomen worden en zal een eventuele beslissing tot beëindiging van verblijf opstellen.
Dienst Identificatie Opgeslotenen
De terugkeerbegeleiders van deze dienst zijn verantwoordelijk voor de opvolging van de gedetineerde vreemdelingen in de strafinstellingen. Zij bezorgen alle nuttige informatie aan de bevoegde diensten van DVZ.
Dienst Einde Verblijf - Openbare Orde
Deze dienst onderzoekt in hoeverre wettig verblijvende vreemdelingen die na een veroordeling uit een strafinstelling werden vrijgesteld of die een veroordeling in een andere lidstaat van de Europese Unie hebben opgelopen hun verblijfsrecht kunnen verliezen en zij zal op basis van deze evaluatie al dan niet een beslissing tot beëindiging van verblijf opstellen.
Dienst C/SIS
Deze dienst is verantwoordelijk voor de signaleringen van personen in onwettig verblijf zowel in de nationale als internationale databanken (meer bepaald de signaleringen van de inreisverboden en – vanaf maart 2023 – de BGV’s). Deze signaleringen worden gerealiseerd in samenwerking met de federale politie. Tegelijkertijd gaat deze dienst op vraag van de interne diensten alsook de buitenlandse partners na of en waarom iemand door een andere lidstaat van het Schengen-grondgebied of door België gesignaleerd staat.
Gesloten centra
België telt zes administratieve detentiecentra (gesloten centra) die beheerd worden door de Dienst Vreemdelingenzaken.
Het beleid en de werking van de gesloten centra zijn vastgelegd in de wet van 15 december 1980 en het koninklijk besluit van 2 augustus 2002.
De vasthouding heeft tot doel, de verwijdering van personen aan wie de toegang tot het grondgebied of de verblijfplaats is geweigerd, te verzekeren
De wet bepaalt de redenen op basis waarvan een beslissing tot vasthouding van bepaalde personen in een gesloten centrum kan worden genomen en legt ook de maximale duur van de detentie vast.
Lees hier meer over de gesloten centra
Woonunits
Sinds 1 oktober 2008 worden gezinnen in een onregelmatige situatie niet langer vastgehouden in detentiecentra (gesloten centra), behalve aan de grens.
De gezinnen worden ondergebracht in individuele woningen waar zij voor hun terugkeer begeleid worden door coaches.
Eind september 2009 werd beslist dat "aan de grens" gezinnen die niet binnen 48 uur kunnen worden teruggestuurd, worden overgebracht naar een individuele huisvesting.
Lees hier meer over de woonunits
Open centrum Zaventem
Het open centrum Zaventem is operationeel sinds augustus 2022. Enkel aanvragers Internationale Bescherming voor wie Dienst Vreemdelingezaken een Eurodac 1-hit heeft vastgesteld worden toegewezen aan dit centrum. De Eurodac 1-hit wijst op een eerder verzoek Internationale Bescherming in een andere Europese lidstaat. In het open centrum Zaventem wordt alle expertise van DVZ en Fedasil samengebracht. DVZ staat in voor opstart van de dossiers met het oog op terugkeer, terwijl Fedasil een ondersteunende rol opneemt op logistiek vlak en in het kader van de opvang overeenkomstig de wet van 12 januari 2007.
Lees hier meer over de Open centrum Zaventem
De Afdeling Opvolging & Ondersteuning staat in voor de juridische ondersteuning en bestaat uit de Dienst Geschillen en het Studiebureau.
Dienst Geschillen
De Dienst Geschillen verzorgt de juridische opvolging en afhandeling van alle mogelijke beroepsprocedures. Het betreft zowel beroepen die worden ingediend tegen individuele beslissingen genomen door de Dienst Vreemdelingenzaken in toepassing van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen als beroepen ingediend tegen wetgevende en reglementaire teksten betreffende de vreemdelingenmaterie en dit zowel voor de nationale als voor de internationale rechtbanken en rechtscolleges. Hiernaast analyseert en verspreidt de dienst Geschillen de rechtspraak met betrekking tot voormelde beroepsprocedures.
Studiebureau
Het Studiebureau formuleert adviezen over de interpretatie en de toepassing van de wetgeving betreffende asiel en migratie. Het stelt ontwerpen van wetteksten op met het oog op de uitvoering van het beleid betreffende asiel en migratie en/of met het oog op het in overeenstemming brengen van de Belgische wetgeving met de Europese en internationale reglementering over deze materie. Het levert eveneens juridische ondersteuning aan interne en externe partners en verdedigt de positie van België in het kader van prejudiciële zaken betreffende asiel en migratie die door andere lidstaten aan het Hof van Justitie werden voorgelegd.
De afdeling Logistiek ondersteunt alle diensten van de Dienst Vreemdelingenzaken en is verantwoordelijk voor:
- Human Ressources Management
- Interne communicatie en informatiebeheer
- Infodesk (Informatie dienst?)
- Beheer en onderhoud van gebouwen
- Aankoop en beheer van materiaal
- Boekhouding en budget
- Briefwisseling
- Aanmaken van vreemdelingendossiers en de registratie van documenten
- Coördinatie en opvolging van verschillende transversale projecten
- Informatieveiligheid